Bệnh lang ben
Lang ben (Tinea versicolor, Pityriasis versicolor) là bệnh nấm nông thường gặp ở da. Biểu hiện lâm sàng đặc trưng bởi dát tăng sắc tố, giảm sắc tố hoặc dát hồng ở thân mình mà chủ yếu gặp ở nửa người trên. Bệnh thường ít khi gây ngứa, không đau nhưng có thể ảnh hưởng nhiều đến thẩm mỹ.
Tổn thương khởi phát là dát, chấm đỏ hoặc hồng nâu, thường ở vị trí lỗ chân lông, tổn thương ban đầu thường nhỏ, rái rác, sau đó các dát này lan rộng dần lên và liên kết với nhau thành các mảng lớn, có hình tròn, ovan hoặc hình đa cung. Trên tổn thương có vảy da nhỏ, mịn, khi cạo vảy dễ bong và lớp thượng bì ở dưới bình thường (dấu hiệu vỏ bảo).
- Tổn thương có thể tăng sắc tố, giảm sắc tố hoặc màu hồng. Màu sắc tổn thương thay đổi rất đa dạng giữa các cá thể có cùng màu da, và đôi khi khác nhau ở từng vùng trên cùng 1 bệnh nhân. Có một số thuyết lý giải cho việc thay đổi màu sắc:
· Những bệnh nhân có tổn thương giảm sắc tố thường rõ hơn vào mùa hè, do các vùng da không bị ảnh hưởng trở nên tăng sắc tố hơn sau khi tiếp xúc với ánh sáng mặt trời. Tổn thương giảm sắc tố có thể do sự cản ánh sáng mặt trời của nấm hoặc do sợi nấm tiết ra chất azelaic (một axít dicarboxylic do Malassezia sản xuất) làm giảm vận chuyển melanin đến các tế bào sừng, tác động ức chế và phá hủy tế bào melanocyte.
· Các tổn thương tăng sắc tố và dát hồng có thể là kết quả của phản ứng viêm tại chỗ của cơ thể với nấm men.
- Tổn thương da không đau, không ngứa hoặc ngứa ít khi ra mồ hôi.
- Vị trí: lang ben ở người lớn thường gặp ở phần trên của thân mình, ít gặp ở vùng mặt và nếp gấp, trong khi đó lang ben ở trẻ em thường gặp ở vùng mặt. Sự phân bố của lang ben có thể ảnh hưởng bởi nhu cầu dinh dưỡng của nấm men. Malassezia là nấm phụ thuộc lipid, nấm gặp nhiều ở vùng da có sự sản xuất bã nhờn nhiều ở trên cơ thể. Vì vậy lang ben ít gặp ở người già và trẻ em vì ở lứa tuổi này sự sản xuất bã ít hơn.