Dấu hiệu nhận biết ghẻ phỏng và cách điều trị hiệu quả khi bị ghẻ kéo dài

Ghẻ phỏng dễ bị nhầm với dị ứng, nhất là ở người cao tuổi. Tìm hiểu cách nhận biết, nguyên nhân bị ghẻ và phương pháp điều trị từ bác sĩ da liễu gần đây.

Dấu hiệu ghẻ phỏng dễ bị bỏ qua – Câu chuyện người bệnh tưởng dị ứng suốt 3 năm

Tại TP.HCM, một bệnh nhân 67 tuổi tên H. đã trải qua ba năm liên tục bị ngứa nhiều về đêm. Ông từng nghĩ chỉ là dị ứng thông thường, đi khám nhiều nơi nhưng kết luận thường là viêm da cơ địa. Dù đã sử dụng thuốc chống dị ứng theo chỉ định, tình trạng vẫn không cải thiện rõ rệt. Mãi đến khi ông đến khám tại một cơ sở da liễu uy tín gần đây, được xét nghiệm kỹ lưỡng tại bệnh viện da liễu trung ương, mới phát hiện nguyên nhân thật sự: ông bị ghẻ – chính xác là nhiễm ký sinh trùng Sarcoptes scabiei, còn gọi là ghẻ phỏng.

Kết quả xét nghiệm mẫu tổn thương da cho thấy số lượng ký sinh trùng cái ghẻ rất nhiều, đang hoạt động mạnh. Đây là loại ký sinh trùng sống dưới lớp thượng bì da, tạo các đường hầm nhỏ, đẻ trứng và gây nên phản ứng viêm, ngứa nặng – đặc biệt về đêm. Các triệu chứng điển hình có thể bao gồm ngứa rát, nổi mụn nước nhỏ li ti, hoặc các đường màu xám ngoằn ngoèo dưới da – còn gọi là rãnh ghẻ.

Điều đáng chú ý là nhiều trường hợp như ông H. bị nhầm với dị ứng do biểu hiện không rõ ràng. Da có thể đỏ nhiều, thương tổn lan rộng ra ngoài vùng nếp gấp – khiến bác sĩ dễ chẩn đoán nhầm nếu không thực hiện xét nghiệm chuyên sâu. Với người cao tuổi, hệ miễn dịch suy yếu khiến biểu hiện ghẻ càng khó nhận biết. Trường hợp ông H., ngoài ghẻ phỏng, ông còn mắc các bệnh nền như cường giáp, tiểu đường, hội chứng Cushing – làm tăng nguy cơ nhiễm ký sinh trùng và kéo dài thời gian điều trị.

Sau khi được chẩn đoán chính xác, ông H. được chỉ định dùng kết hợp thuốc uống và thuốc bôi, đồng thời kiểm soát các bệnh nền cùng lúc. Tái khám sau một tuần, ông giảm ngứa tới 90%, các vùng da tổn thương cũng lành dần. Đáng chú ý, vợ ông cũng được phát hiện bị ghẻ và điều trị cùng lúc, giúp ngăn nguy cơ lây nhiễm chéo trong gia đình.

Ghẻ phỏng dễ lây lan như thế nào?

Bệnh ghẻ nói chung – và ghẻ phỏng nói riêng – là một trong những bệnh ngoài da truyền nhiễm phổ biến, lây lan nhanh qua tiếp xúc da gần gũi hoặc dùng chung vật dụng cá nhân như khăn, chăn, mền, quần áo. Đặc biệt, ghẻ có thể sống được bên ngoài cơ thể người từ 3 đến 4 ngày trên bề mặt vải, giường nệm, làm tăng nguy cơ lây nhiễm cho người cùng nhà.

Một khi bị ghẻ, người bệnh thường rất khó chịu bởi cơn ngứa dai dẳng, đặc biệt là ban đêm, ảnh hưởng đến giấc ngủ, sinh hoạt hằng ngày, và nếu gãi nhiều dễ dẫn đến trầy xước, nhiễm trùng da thứ phát. Trong nhiều trường hợp, bệnh không chỉ dừng lại ở ngứa – mà còn để lại thâm sẹo, tăng sừng, chàm hóa da.

Dấu hiệu nhận biết khi bị ghẻ phỏng

Không phải lúc nào bị ghẻ cũng có biểu hiện rõ ràng. Tuy nhiên, người bệnh nên lưu ý một số triệu chứng điển hình dưới đây:

• Ngứa dữ dội về đêm: Đây là dấu hiệu phổ biến nhất. Cơn ngứa thường khiến người bệnh tỉnh giấc hoặc ngủ không ngon.

• Mụn nước li ti: Thường xuất hiện ở các vùng da mỏng hoặc có nếp gấp như kẽ tay, khuỷu tay, quanh rốn, bẹn, mông, sinh dục…

• Rãnh ghẻ đặc trưng: Nhìn như sợi chỉ nhỏ ngoằn ngoèo, màu trắng đục hoặc xám nhạt, thường thấy ở kẽ tay hoặc cổ tay.

• Tổn thương da lan rộng: Đặc biệt ở người cao tuổi, hoặc bệnh nhân có miễn dịch yếu, vết ghẻ có thể lan toàn thân, không còn giới hạn ở vùng nếp gấp.

Trong một số trường hợp nặng, người bệnh có thể xuất hiện thêm sẩn đỏ, vết trầy do gãi, hoặc vết sẹo thâm sau khi tổn thương lành. Nếu không điều trị đúng cách, ghẻ có thể tái phát liên tục, kéo dài nhiều tháng, gây suy giảm chất lượng cuộc sống nghiêm trọng.

Ghẻ phỏng do đâu mà ra?

Nguyên nhân chính là ký sinh trùng Sarcoptes scabiei hominis – cái ghẻ người. Loài này có kích thước siêu nhỏ, không thể nhìn thấy bằng mắt thường. Chúng chui vào lớp thượng bì da, tạo hang để sống và đẻ trứng. Một cái ghẻ cái có thể sống tới 30 ngày và đẻ hàng chục trứng, khiến bệnh tiến triển rất nhanh nếu không được kiểm soát.

Ngoài tiếp xúc da trực tiếp, ghẻ còn lây qua đồ vật trung gian – đặc biệt trong môi trường đông đúc như ký túc xá, viện dưỡng lão, trại trẻ mồ côi hoặc bệnh viện. Chính vì thế, những người sống hoặc làm việc ở các khu vực này nên đặc biệt cẩn trọng.

Ai có nguy cơ cao bị ghẻ phỏng?

• Người sống trong môi trường đông đúc, thiếu vệ sinh

• Trẻ nhỏ, người cao tuổi

• Người có hệ miễn dịch yếu (bệnh nền như tiểu đường, HIV, suy thận...)

• Người từng tiếp xúc gần với người bị bệnh

• Nhân viên y tế, người chăm sóc bệnh nhân lâu dài

Chẩn đoán và điều trị ghẻ ra sao?

Tại các cơ sở da liễu trung ương hoặc phòng khám da liễu gần đây, bác sĩ sẽ dựa vào các dấu hiệu lâm sàng như mụn nước, rãnh ghẻ, sẩn đỏ… để chẩn đoán bệnh. Trường hợp cần thiết, sẽ làm thêm xét nghiệm soi da để tìm trứng hoặc cái ghẻ dưới kính hiển vi.

Về điều trị, người bị ghẻ sẽ được kê thuốc uống hoặc thuốc bôi ngoài da, thường là các loại chứa permethrin, ivermectin, hoặc sulfur theo chỉ định cụ thể. Bác sĩ sẽ hướng dẫn cách dùng thuốc chính xác để đạt hiệu quả tối ưu, đồng thời khuyên người bệnh giặt sạch quần áo, chăn màn, khử trùng các vật dụng cá nhân để tránh tái nhiễm.

Đặc biệt, nên điều trị cho cả những người sống chung nhà – kể cả khi họ chưa có triệu chứng – để tránh nguồn lây ngược trở lại.

Bệnh ghẻ phỏng có nguy hiểm không?

Mặc dù không phải là bệnh gây tử vong, nhưng ghẻ lại ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống hằng ngày của người bệnh. Cơn ngứa về đêm khiến mất ngủ kéo dài, làm giảm năng suất làm việc, gây căng thẳng tâm lý. Nếu bệnh kéo dài ở người có bệnh nền, có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng da, khó kiểm soát đường huyết (với bệnh nhân tiểu đường), hoặc làm nặng thêm các bệnh miễn dịch khác.

Làm sao để phòng tránh bị ghẻ hiệu quả?

• Giữ gìn vệ sinh cá nhân, tắm rửa sạch sẽ hằng ngày

• Không dùng chung đồ dùng cá nhân với người khác

• Giặt sạch, phơi nắng chăn chiếu, quần áo định kỳ

• Hạn chế tiếp xúc da kề da với người có triệu chứng nghi ngờ

• Khi có dấu hiệu ngứa kéo dài, cần đến bác sĩ da liễu kiểm tra ngay

Tổng kết

Ghẻ phỏng là bệnh ngoài da phổ biến nhưng dễ bị bỏ sót do nhầm với dị ứng hoặc viêm da cơ địa. Khi bị ghẻ, đặc biệt là người lớn tuổi, cần đi khám sớm để chẩn đoán chính xác, điều trị đúng cách và phòng tránh lây lan cho cộng đồng. Nếu bạn nghi ngờ mình hoặc người thân đang có triệu chứng, đừng ngần ngại đến ngay phòng khám da liễu gần đây hoặc bệnh viện da liễu trung ương để được thăm khám và tư vấn kỹ lưỡng.