BỆNH ZONA có lây không, cách chăm sóc tại nhà từ TsBs Hiền
Bệnh zona hay herpes zoster là bệnh nhiễm trùng với biểu hiện với biểu hiện là các ban đỏ, mụn nước, bọng nước tập trung thành từng đám, thành chùm dọc theo đường đi của thần kinh ngoại biên. Bệnh do sự tái hoạt của virus Varicella zoster (VZV) tiềm ẩn ở rễ thần kinh cảm giác cạnh cột sống.
1. Căn nguyên,bệnh sinh
1.1 Căn nguyên
Căn nguyên là 1 virus hướng da và thần kinh có tên là Varicella zoster virus (VZV), thuộc họ virus herpes và cũng chính là virus gây bệnh thủy đậu.
1.2 Bệnh sinh
Ở người mắc bệnh thủy đậu,sau khi khỏi một số virus tồn tại trong hạch thần kinh cảm giác cạnh cột sống dưới dạng tiềm tàng,im lặng. Khi gặp điều kiện thuận lợi như suy giảm miễn dịch(người già yếu,dùng thuốc ức chế miễn dịch, đái tháo đường...), stress, điều trị ung thư... virus sẽ tái hoạt động, nhân lên và lan truyền gây viêm lan tỏa và hoại tử thần kinh. Đồng thời virus sexlan truyền ngược chiều đến da, niêm mạc và gây tổn thương.
2. Chẩn đoán
2.1 Lâm sàng
-
Bệnh zona thường chỉ phát triển ở một bên cơ thể, hoặc tập trung ở vùng phân bố của một hoặc vài dây thần kinh — không lan khắp cơ thể như một số bệnh da liễu toàn thân.
-
Vị trí thường gặp: cổ, vai, cánh tay hoặc quanh trán, mắt, đầu; cũng có thể từ hông xuống đùi hoặc dọc liên sườn một bên ngực lan ra sau lưng.
-
Giai đoạn khởi đầu: người bệnh cảm giác “bất thường” ở vùng da như nóng rát, châm chích, tê, đau – thường kéo dài 1‑5 ngày trước khi ban xuất hiện.
-
Giai đoạn toàn phát: xuất hiện ban đỏ, hơi nề; sau đó vài ngày có mụn nước (bọng nước) liên kết thành từng đám/chùm. Mụn vỡ, đóng vảy, lành trong khoảng 2‑4 tuần.
-
Cảm giác đau rát kéo dài, nhất là ở người trên 50 tuổi – do tổn thương dây thần kinh cảm giác.
2.2 Cận lâm sàng
-
Tế bào Tzanck: thấy tế bào gai lệch hình, tế bào đa nhân khổng lồ.
-
PCR: xét nghiệm mẫu dịch/mô để tìm ADN VZV.
-
Nuôi cấy virus: ít thực hiện vì tốn kém và thời gian lâu.
3. Chẩn đoán phân biệt
.jpg)
-
Ở giai đoạn đau khởi phát nhưng chưa có ban: cần phân biệt với đau dây thần kinh cổ/chẩm, đau dây thần kinh cánh tay, đau dây thần kinh tọa, viêm mống mắt,…
-
Ở giai đoạn mụn nước, bọng nước: cần phân biệt với Herpes simplex (HSV), viêm da tiếp xúc dị ứng, mụn nước do các nguyên nhân khác.
4. Điều trị
.jpg)
.1 Mục tiêu
Liền thương tổn da – giảm đau – ngăn ngừa biến chứng (như Đau dây thần kinh sau zona) và bảo vệ chức năng thần kinh – thính lực – thị lực.
4.2 Phác đồ điều trị-
Điều trị zona Tại chỗ: bôi hồ nước, kem acyclovir hoặc kem kháng sinh tùy giai đoạn.
-
Toàn thân:
-
Acyclovir 800 mg × 5 lần/ngày trong 7‑10 ngày (nên trong 72h đầu)
-
Hoặc Faciclovir 500 mg × 3 lần/ngày trong 7 ngày
-
Kết hợp giảm đau, kháng viêm, an thần, vitamin B liều cao nếu có đau thần kinh hoặc tổn thương hạch/thần kinh.
-
5. Biến chứng, di chứng
-
Đau sau zona (PHN): đau dai dẳng >1 tháng, thậm chí nhiều năm – xuất phát từ tổn thương dây thần kinh do VZV.
-
Có thể gặp viêm phổi, giảm thị lực, nghe kém/ù tai, liệt mặt (nhất là khi zona quanh tai) nếu virus ảnh hưởng tới dây thần kinh sọ.
Liên hệ:
✅Tiến sĩ. Bs Nguyễn Thị Hiền, Trưởng Phòng khám da GREEN FOREST tốt nghiệp ĐH Y Hà Nội (2008), làm NCS tại Viện da liễu TW, Top 5 bác sỹ da liễu hàng đầu tại Việt Nam. Với sứ mệnh là Chăm sóc sức khỏe làn da, tạo Hoan hỷ cho mọi người, hơn 15 năm kinh nghiệm sẽ thăm khám, điều trị trực tiếp Bạn. Phòng khám có GPHD số 791/HNO-GPHD do Sở y tế Hn cấp. Cơ sở 1: Căn SH01 tầng 2, Park 8, Times City, 458 Minh Khai, HBT,HN. ĐT: 0981237659 Cơ sở 2: số 5 Vĩnh Hồ, Ngã Tư Sở, Đống Đa, Hn, dt 0393879659 *DỊCH VỤ: Điều trị trứng cá, Sẹo xấu, Vết thâm; Đồi mồi, Hạt cơm, U tuyến mồ hôi, Hạt Melia, CSD chuyên sâu, Trị Nám, Tàn Nhanh, Triệt Lông... ????✅ LH: ➡️ Tiến Sỹ Bác sĩ Hiền: Hotline/zalo 0988388195 ➡️ Facebook: https://www.facebook.com/profile.php?id=100012555365144 ➡️ Tiktok: https://www.tiktok.com/@tiensihien ➡️ Webside: http://www.thammygreenforest.com/ ➡️ Fanpage: https://www.facebook.com/thammygreenforest
